Thế giới việc làm ngày nay đối với các con đã khác xa ở thời của bố mẹ. Nếu không sớm nhận biết và cập nhật những kỹ năng mới trong thời đại số, con sẽ khó có thể thích ứng với sự xuất hiện và thay đổi chóng mặt của nhiều công việc trong tương lai. Theo ước tính của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, cho đến năm 2025, 85 triệu công việc sẽ thay đổi phân công lao động giữa máy móc và việc làm. Đồng thời, sẽ có sự xuất hiện của 97 triệu công việc mới, hiện đại hơn và có sự kết hợp trong việc sử dụng lao động giữa con người, máy móc và các thuật toán. Đứng trước thực trạng này, sẽ rất tốt nếu cha mẹ có thể hiểu con cần gì để đồng hành cùng con trên hành trình vượt qua những thử thách.

1. Kỹ năng làm việc với con người

Dù máy móc có phát triển hiện đại đến mức nào đi chăng nữa thì vẫn tồn tại những thứ chỉ con người mới có khả năng thực hiện được. Có thể kể đến các công việc liên quan đến tâm lý, giảng dạy, tư vấn, lãnh đạo hay truyền cảm hứng, v.v… Lấy ví dụ đơn giản như khi con buồn, một cỗ máy dù có được cấu tạo tinh vi đến đâu thì cũng không thể chạm đến trái tim con, bởi chúng không thể hiểu và sẻ chia những cảm xúc của con người.

Hay như trong môi trường làm việc cũng như cuộc sống, nếu con sở hữu kỹ năng làm việc với con người, cụ thể là cách lãnh đạo và tạo ảnh hưởng tích cực tới xã hội thông qua việc truyền cảm hứng, tạo động lực tới mọi người, sẻ chia và giúp đỡ những người xung quanh, chắc chắn con sẽ tạo được thiện cảm và dễ dàng thăng tiến hơn trong cuộc sống và công việc.

Để giúp con nhìn thấu được giá trị của điều này, cha mẹ hãy dành nhiều thời gian lắng nghe và kết nối với con hơn.

2. Kỹ năng giải quyết vấn đề

Không ai trong số chúng ta có thể trốn tránh những biến đổi của cuộc sống, trong đó có con. Cách duy nhất để chúng ta đứng vững chính là học cách đương đầu và thích nghi với mọi vấn để xảy đến trong đời. Để có thể làm được điều đó, con cần trau dồi kỹ năng giải quyết vấn đề – hay chính là sự tổng hợp của hệ thống tư duy phân tích và đổi mới, giải quyết vấn đề phức tạp, tư duy phản biện, tư duy lý luận logic, kỹ năng sáng tạo và khởi xướng, v.v…

Đến đây, có lẽ tất cả chúng ta đều đặt ra một câu hỏi rằng: “Liệu trên đời có ai có thể hoàn hảo đến như vậy hay không?”. Nhìn sâu vào thế hệ trẻ ngày nay, cha mẹ sẽ thấy họ sinh ra trong một môi trường vô cùng sôi động và phát triển nhanh đến chóng mặt. Ngay từ giây phút chào đời, bủa vây quanh con đã là hàng tá những kiến thức và kỹ năng chỉ đợi con khám phá. Việc sở hữu kỹ năng giải quyết vấn đề tốt sẽ giúp con nhanh chóng thích nghi được với “bể kiến thức” của thời đại mới, cũng như giúp con biết cách sắp xếp thời gian biểu hiệu quả hơn để không bị quá tải thông tin mà vẫn tích lũy được những kiến thức cần.

Thay vì lo sợ, cha mẹ hãy khuyến khích con liên tục thử sức với những cơ hội và thách thức từ sớm. Sau mỗi lần làm mới bản thân như vậy, con sẽ dần dần tích lũy được những phương pháp phù hợp để đương đầu với mọi vấn đề của cuộc sống.

3. Kỹ năng quản lý bản thân

Quản lý tốt chính bản thân mình chính là điều kiện cần để thành công trong thời kỳ đầy biến động này. Quản lý bản thân ở đây không chỉ dừng lại ở những kỹ năng sống cơ bản như ăn, ngủ, nghỉ, mà còn là khả năng chủ động học hỏi, vượt khó, giải quyết vấn đề, v.v…

Đơn giản là bởi thế hệ ngày nay có những tiêu chuẩn về công việc rất khác so với trước kia. Ví dụ như ở thời đại ngày trước, khi mới đi làm, con thường sẽ học việc qua sự hướng dẫn của cấp trên hoặc sự giúp đỡ của đồng nghiệp. Nhưng ngày nay thì sẽ không như vậy, bởi mọi tài liệu đều sẵn có, và con chính là người phải chủ động tự trau dồi tri thức cho bản thân để áp dụng vào công việc của chính con.

Song song với những lợi ích mà thế giới hiện đại mang lại, sự xuất hiện của công nghệ cũng chính là một yếu tố “gây nhiễu”. Con rất dễ bị cám dỗ và sa đà vào những thói quen không có lợi như sinh hoạt thiếu điều độ, chi tiêu không hợp lý, v.v… Do đó, con rất cần phát triển kỹ năng quản lý bản thân từ sớm.

Kỹ năng này được thể hiện qua những yếu tố như chủ động trong học tập và công việc, hay khả năng vượt khó, chịu áp lực và linh hoạt. Đơn giản như trước khi lên lớp, con hãy chủ động đọc trước tài liệu; trước khi bắt đầu một ngày mới, con hãy ghi ra những công việc cần làm; khi kết thúc một ngày, hãy ghi chép lại chi tiêu của bản thân; nếu kế hoạch bị thay đổi, hãy linh động theo chúng với một tinh thần thoải mái, v.v… Sau khi biến những hoạt động đó trở thành thói quen, con sẽ thấy cuộc sống dễ dàng và nằm trong tầm kiểm soát hơn rất nhiều.

4. Kỹ năng công nghệ

Từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát, học tập và làm việc online đã trở thành xu thế nổi bật trên toàn thế giới. Từ trường học cho đến cơ quan đều tổ chức học tập và làm việc từ xa, chúng ta thật sự đã kết nối với nhau suốt một khoảng thời gian dài thông qua máy tính và mạng internet. Ngay cả những giảng viên thuộc thế hệ của ông bà, cha mẹ, cho dù đã từng rất kém về công nghệ đi chăng nữa thì nay họ cũng đã phải loay hoay học cách sử dụng zoom, google meets, thậm chí là thiết kế slide…

Kỹ năng công nghệ không chỉ dừng lại ở việc sử dụng để giao tiếp giữa người với người, mà ngày nay, công nghệ đã có thể giải quyết được rất nhiều các bài toán khó trong cuộc sống. Nếu con muốn thành công hoặc trở thành quản lý, thì ít nhất con cũng phải có hiểu biết cơ bản về công nghệ như AI hoặc các nền tảng tự động hóa, v.v…

Đối với thế hệ của con, sẽ là một thiệt thòi rất lớn nếu không sớm thành thạo các kỹ năng sử dụng, kiểm soát công nghệ hay kỹ năng thiết kế và lập trình công nghệ. Những kỹ năng này có thể giúp con làm việc hiệu quả hơn, tự tin hơn và được đánh giá cao hơn khi bắt đầu công việc mới tại bất cứ đâu.

Đây không phải kỹ năng dành riêng cho con, mà ngay cả cha mẹ cũng cần cập nhật cho bản thân. Ít nhất là trong thời đại này, tất cả chúng ta đều cần đến công nghệ để có thể kết nối với nhau. Và biết đâu rằng khi thành thạo về công nghệ, cha mẹ có thể hiểu và chia sẻ với con cái nhiều hoạt động trong cuộc sống hơn?