Phần 1: Quá chú trọng vào Nhu cầu tuyển dụng – sai lầm phổ biến của ba mẹ khi hướng nghiệp cùng con

Nếu hỏi yếu tố nào phụ huynh thường quan tâm khi cùng con lựa chọn nghề nghiệp cho tương lai thì những câu trả lời phổ biến nhất sẽ là: Học ngành này ra trường có dễ tìm việc không? Nhu cầu nhân lực của ngành này trong 3-4 năm nữa sẽ như thế nào?

Những câu hỏi trên thể hiện sự quan tâm của phụ huynh đến một yếu tố gọi là NHU CẦU TUYỂN DỤNG của ngành. Rõ ràng là một ngành có nhu cầu tuyển dụng cao trong tương lai sẽ là một cánh cửa rộng mở hơn cho sự nghiệp của con. Tuy nhiên, đây sẽ là một sai lầm nếu chúng ta quá chú trọng vào yếu tố này.

Thực tế, nhu cầu tuyển dụng là một yếu tố luôn thay đổi dựa trên thực tế của thị trường lao động. Minh chứng rõ nhất cho điều này chính là những gì đã và đang xảy ra từ đầu năm 2020. Chỉ trong 12 tháng, chúng ta chứng kiến sự khó khăn mà đại dịch đã gây ra cho những ngành như hàng không, vận tải,…, đồng thời cũng đưa những ngành khác lên ngôi. Lực lượng lao động trẻ, đặc biệt là sinh viên mới ra trường sẽ gặp nhiều cản trở trong việc phát triển con đường nghề nghiệp, dẫn đến hai hậu quả thường thấy như:

 Không tìm được công việc yêu thích

 Thu nhập không ổn định

Chính vì thế, nếu cứ chọn ngành theo những dự báo về nhu cầu tuyển dụng thì liệu con chúng ta có thể đứng vững trước những biến động khó lường sau này?

Câu trả lời nằm ở một mô hình có tên “Công thức tuyển dụng” được sử dụng phổ biến trong Tư vấn Hướng nghiệp cho học sinh. Khi áp dụng mô hình này, Cô Phoenix Hồ – người Sáng lập và Giám đốc điều hành Doanh nghiệp Xã hội Hướng nghiệp Sông An, nhấn mạnh rằng khả năng sinh viên có việc làm sau khi học đại học sẽ phụ thuộc vào 3 yếu tố sau:

1/ Năng lực hành nghề (kỹ năng và chuyên môn)

2/ Mạng lưới chuyên nghiệp (được xây dựng trong quá trình học tập và làm việc)

3/ Nhu cầu tuyển dụng

Dựa trên công thức này, cha mẹ có thể thấy rằng Nhu cầu tuyển dụng chỉ là yếu tố quan trọng thứ 3, sau 2 yếu tố Năng lực Hành nghề và Mạng lưới quan hệ chuyên nghiệp, thế nhưng, nó lại luôn là yếu tố cha mẹ nghĩ tới đầu tiên khi hướng nghiệp cho con. Vì thế, khi đặt lên bàn cân, cô Phoenix nhận định rằng việc hướng nghiệp cần tập trung vào năng lực hành nghề và mạng lưới chuyên nghiệp để con có thể vững bước trước những sự đổi thay đổi bất ngờ của thị trường lao động trong tương lai.

Phần 2: Giúp con xây dựng Năng lực Hành nghề ở môi trường Đại học

Ở phần trước, chúng ta đã tìm hiểu các yếu tố quan trọng để một bạn sinh viên mới ra trường có thể tìm được công việc phù hợp với năng lực bản thân và nhu cầu thị trường lao động. Trong đó, nhu cầu tuyển dụng là yếu tố sẽ thay đổi và khó dự đoán được, việc hướng nghiệp cần tập trung vào NĂNG LỰC HÀNH NGHỀ và MẠNG LƯỚI CHUYÊN NGHIỆP để con có thể vững bước trước thay đổi bất ngờ của thị trường lao động.

Năng lực hành nghề là tổng hợp tất cả những thứ mà con cần phải có để có thể phát triển trên con đường nghề nghiệp. Yếu tố này không chỉ là ngành học, thành tích học tập mà còn bao gồm cả những kỹ năng mềm khác như khả năng làm việc nhóm, làm việc độc lập, thuyết trình, giải quyết vấn đề,…

Chính vì thế, lựa chọn cho con một môi trường đại học phù hợp, giúp con tích lũy kiến thức, phát triển kỹ năng để xây dựng năng lực hành nghề là việc làm tối quan trọng. Vậy, lựa chọn môi trường đại học như thế nào để giúp con xây dựng năng lực hành nghề? Mời ba mẹ tham khảo một số gợi ý sau:

 Con được tiếp xúc với môi trường làm việc chuyên nghiệp: Để thành công trong thế giới việc làm nhiều biến động và đòi hỏi con vận động không ngừng, nếu con chỉ biết học mà không được tiếp xúc với môi trường làm việc chuyên nghiệp, không biết làm việc nhóm hay thiếu hiểu biết về những vấn đề thực tế sẽ rất khó tạo ấn tượng với nhà tuyển dụng. Một môi trường đại học tốt sẽ tạo điều kiện tối đa để con có cơ hội tích lũy những kiến thức, kinh nghiệm thực tiễn, sẵn sàng làm việc ngay khi ra trường.

 Con được tham gia nhiều hoạt động ngoại khóa, xây dựng đời sống sinh viên đa dạng, phong phú: Bên cạnh việc học, tham gia các CLB, cuộc thi trong và ngoài trường là cơ hội quý con có thể rèn dũa những kỹ năng mềm cần thiết, góp phần bồi đắp năng lực hành nghề sau này.

Với hàng chục câu lạc bộ, và vô vàn cơ hội tham gia các cuộc thi trong và ngoài nước, sinh viên ICTU được thử thách và phát triển bản thân thông qua những hoạt động phù hợp với mình hay qua những lần “chinh chiến” cùng bạn bè trong nhiều cuộc thi.Những hoạt động vừa chơi, vừa học, vừa xây dựng những mối quan hệ chuyên môn này thật sự đem lại nhiều lợi ích thiết thân cho con mãi mãi về sau.

Để con có thể vững bước sau khi ra trường và phát triển trên con đường sự nghiệp, lựa chọn môi trường Đại học là một trong những điều đáng quan tâm nhất. Đây là yếu tố cốt lõi để nâng cao năng lực hành nghề của con trong công thức tuyển dụng ban đầu. Ở phần tiếp theo, mời quý phụ huynh cùng đón xem những cách xây dựng mạng lưới chuyên nghiệp khi còn là sinh viên.

Phần 3: Xây dựng Mạng lưới chuyên nghiệp khi là sinh viên ICTU

Ở 2 phần trước, chúng ta đã tìm hiểu được các thành tố của Công thức tuyển dụng, cũng như việc lựa chọn môi trường đại học ảnh hưởng như thế nào đến việc xây dựng NĂNG LỰC HÀNH NGHỀ. Trong mô hình công thức tuyển dụng, sở hữu MẠNG LƯỚI CHUYÊN NGHIỆP là một trong những yếu tố cần có giúp con phát triển trên con đường nghề nghiệp sau này.

Về cơ bản, mạng lưới chuyên nghiệp là những người mang đến cho con cơ hội việc làm. Đó là có thể bạn học của con, thầy cô, các anh/chị cựu sinh viên của trường,… họ là những người biết rất rõ con và những năng lực, khả năng của con. Thực tế, khi có những cơ hội việc làm ở các công ty lớn, họ sẽ ưu tiên giới thiệu của những nhân viên trong công ty trước, sau đó mới đăng tin tuyển ra bên ngoài.

Tuy nhiên, để mạng lưới phát huy hết hiệu quả, con cần có sự đầu tư nhất định và biết cách ‘quảng bá’ hình ảnh cá nhân đến mọi người. Vậy làm sao có thể xây dựng mạng lưới chuyên nghiệp ở môi trường Đại học? Mời quý phụ huynh tham khảo một số gợi ý sau đây:

 Kết nối từ bạn bè xung quanh ngay trong chính môi trường đại học của con

Thực tế, nguồn thông tin về cơ hội việc làm, học bổng, cuộc thi lớn nhỏ,… rất nhiều và đa dạng đến từ nguồn thông tin của bạn bè của con. Ví dụ như con được lựa chọn tham gia các câu lạc bộ, đội, nhóm khác nhau giúp con mở rộng mối quan hệ khác ngoài phạm vi ngành học. Không chỉ vậy, mỗi câu lạc bộ, đội nhóm đều có những sự kiện khác nhau, mang đến con nhiều cơ hội thử sức ở các vai trò như: trưởng ban tổ chức, thủ quỹ, kế toán,… những công việc này sẽ giúp các kỹ năng mềm của con dần được cải thiện. Thông qua đó, những “người bạn đồng trang lứa” có thể đánh giá được năng lực để giới thiệu những cơ hội phù hợp nhất cho con.

 Mở rộng mối quan hệ từ thầy, cô

Bên cạnh bạn bè là người hiểu năng lực của con, thầy cô đóng vai trò quan trọng không kém trong việc xây dựng mạng lưới chuyên nghiệp. Vì là người đánh giá trực tiếp con thông qua những môn học trên lớp, thầy cô có thể là người mang đến những cơ hội thực tập, các dự án cá nhân giúp con tham gia. Thực tế, không ít bạn sinh viên sau khi ra trường được giảng viên tạo điều kiện quay lại trường làm việc hoặc mang đến những cơ hội học tập cao hơn như du học, học bổng,…

 Con được kết nối với doanh nghiệp từ những dự án thực tế.

Trong quá trình học, nếu con có cơ hội gặp gỡ những anh, chị trong ngành sẽ giúp con mở rộng mối quan hệ sau này. Đặc biệt, những bạn có thành tích tốt và kết quả nổi trội luôn được “để mắt” hơn trong quá trình tuyển dụng về sau.

Môi trường đại học đóng vai trò rất quan trọng trong việc xây dựng mạng lưới chuyên nghiệp. Qua bài hướng nghiệp này, hi vọng sẽ giúp quý phụ huynh có thể cùng con lựa chọn ngành, chọn trường phù hợp để con vững bước trên con đường sự nghiệp về sau.

(ST)