Bài viết này chúng tôi muốn chia sẻ kinh nghiệm nhằm giúp các bậc phụ huynh có được sự gắn kết và đồng cảm cùng con trẻ trong việc lựa chọn ngành nghề tương lai trong hoàn cảnh thị trường lao động đã trở thành thị trường không biên giới, khái niệm “công dân toàn cầu” ngày càng được phổ biến.
Sẽ là một ý tưởng hay nếu bạn nói chuyện với con bạn về những gì mà chúng muốn làm trong tương lai. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những đứa trẻ nhìn vào những gì ba mẹ nó đang làm trước khi chúng muốn có một lời khuyên về nghề nghiệp. Vì thế, để có thể nói chuyện với con về nghề nghiệp hãy cần có những kiến thức nghề nghiệp nhất định.
Nghề nghiệp là gì? Nghề nghiệp là tất cả các vị trí, công việc mà bạn đảm nhận trong cuộc sống, bao gồm: Giáo dục, đào tạo, công việc có hoặc không có thu nhập, công việc gia đình, công việc tình nguyện, hoạt động giải trí, ….
Khái niệm về nghề nghiệp trong cuộc sống ngày nay không còn là một công việc được thực hiện trong một thời gian dài như trước nữa. Các bạn trẻ giờ đây có thể có từ 5 đến 8 lần thay đổi nghề trong cuộc đời của họ. Cuộc sống hiện đại, sự năng động của giới trẻ đã tạo cho họ nhiều cơ hội, nhiều lựa chọn trong nghề nghiệp. Tuy nhiên, điều đó chính lại là thách thức cho giới trẻ ngày nay lựa chọn được một công việc tốt, phù hợp nhất cho bản thân.
Như vậy, làm thế nào để có thể giúp con lựa chọn được một nghề nghiệp tốt cho chúng? Bạn hãy trò chuyện cùng con để biết:
- Những gì con bạn thích.
- Những gì con bạn làm tốt. Hay năng khiếu và khả năng của con bạn là gì.
- Điều gì là quan trọng nhất đối với chúng.
- Hãy trang bị cho bạn và con bạn những kiến thức về thị trường lao động trong nước và thế giới để biết nhu cầu nghề nghiệp của thị trường; cũng nhưng biết rõ những lựa chọn có ưu thế của chính mình (ví dụ: hoàn cảnh và điều kiện học tập mà chúng có, nghề gia truyền của gia đình)
- Học cách để đưa ra quyết định sáng suốt về các lựa chọn có khả thi của bản thân.
- Quyết định và lập kế hoạch một cách rõ ràng, cụ thể để đạt được mục tiêu nghề nghiệp của bản thân.
Hãy nói chuyện về nghề nghiệp trong tương lai của con như thế nào? Sau đây sẽ là một số gợi ý để các bậc phụ huynh có thể trao đổi cùng con về nghề nghiệp trong tương lai.
- Hãy thảo luận cùng con về những kỹ năng và hành vi, cách ứng xử mà chúng sẽ cần hơn là nói với chúng về một nghề đặc biệt nào đó.
- Hãy nói về mục tiêu của chúng và những gì mà con bạn cảm thấy thích thú.
- Hãy nói chuyện với cách gợi mở và khuyến khích.
- Hãy nói về những gì con bạn đã tự đề ra và đưa và kế hoạch định hướng nghề nghiệp của chúng ngay từ khi chúng còn học ở trường.
- Bạn đừng quá nôn nóng, hãy kiên nhẫn vì lựa chọn của con bạn có thể thay đổi.
- Bạn hãy nhớ rằng, đây là quyết định của con về hướng đi của chúng trong tương lai, nó không phải là hướng đi cho bạn.
Khi con bạn học lớp 8-9
- Môn học nào con học giỏi?
- Môn học nào theo con mình cần phải cải thiện? Con có hướng để cải thiện nó chưa, và cách đó là gì?
- Con đã biết được những nghề nào?
- Con có biết thầy/ cô nào trong trường sẽ nói chuyện để đưa ra lời khuyên về việc lựa chọn nghề nghiệp của con hay không?
- Con nghĩ gì về công việc làm part-time và công việc làm chân tay?
- Theo chương trình hướng nghiệp được học ở trường, con thích việc làm nào nhất?
- Con có thế tìm thấy các thông tin đáng tin cậy về nghề nghiệp ở đâu?
Khi con bạn học lớp 10 – 11
- Những môn học nào con thích khi con học lớp 10? Tại sao con thích nó? Con có muốn tiếp tục học tiếp nó khi con lên lớp 11 không?
- Con có nhận thấy định hướng nghề được xây dựng trong khung chương trình học của con không? Những ngành nghề gì có liên quan đến những môn học của con?
- Những ngành nghề nào có nhu cầu trong tương lai?
- Những yêu cầu về kỹ năng và trình độ gì cần phải có đối với ngành nghề mà con yêu thích?
- Những khoá học, những môn học nào sẽ giúp con có được kỹ năng đó?
Khi con bạn học lớp 12 và sau đó:
- Con nghĩ rằng mình sẽ đi làm hay học tiếp vào năm tiếp theo?
- Con có cập nhật cho kế hoạch nghề nghiệp của con không? Con có trao đổi vấn đề thay đổi của mình với cố vấn định hướng nghề của con ở trường không?
- Con sẽ chọn học tại trường nghề hay đại học? Con có biết làm thế nào hoặc liên hệ ai để được tư vấn và đăng ký vào học chưa?
- Con có kế hoạch dự phòng chưa nếu kế hoạch ban đầu của con không thể diễn ra như mình mong muốn?
- Con có cần thay đổi chỗ ở để học tập hay không? Nếu cần phải thay đổi thì con sẽ thay đổi đến đâu? Bằng cách nào để con tìm chỗ ở mới? Chi phí cho việc học, ăn ở và các chi phí có liên quan sẽ là bao nhiêu?
Tóm lại, câu chuyện định hướng nghề nghiệp cho con là một câu chuyện dài mà cha mẹ cần thường xuyên trao đổi và thấu hiểu cùng con với một nền giáo dục mang tính định hướng nghề nghiệp ngay từ rất sớm.
